5 Mart 2013 tarihinde kanserden dolayı 58 yaşında hayatını kaybeden Venezüella Başbakanı Hugo Chavez ülkesinde yaptıklarıyla adeta ölümsüz bir dev. Nasıl mı? İşte 42 neden:
1.
Latin Amerika tarihinde bugüne kadar hiçbir siyasi
lider onun elde ettiği demokratik
meşruluğu elde edememiştir. Göreve geldiği 1999 yılından bu yana toplam 16
seçim olmuş, Hugo Chavez, sonuncusu Ekim 2012 de olan, toplam 15 seçim kazanmıştır. Rakiplerini 10-20
puan farkla geride bırakmıştır.
2.
Bütün uluslararası kurumlar, Avrupa Birliği’nden
Amerikan kurum ve kuruluşlarına, Güney Amerika Devletleri Birliği’nden Carter
Merkezi’ne kadar, Venezüella’daki oy
sayımının çok şeffaf olduğunu belirtmişlerdir.
3.
ABD eski başkanı James Carter, Venezüelll’nın
elektronik seçim sisteminin dünyadaki en iyi sistem olduğunu kabul etmiştir.
4.
1998’de tanıtılan “eğitime herkesin ulaşımı” kapsamında büyük etkileri olan Robinson 1 okuma
yazma Misyonuyla yaklaşık 1,5 milyon
Venezüella vatandaş okur-yazar hale gelmiş.
5.
UNESCO, 2005 yılında yayınladığı raporunda,
Venezüealla’nın cehaleti ortandan kaldırdığını resmen açıklamış.
6.
Okula gönderilen çocuk sayısı 1998’de 6 milyon
iken bu sayı 2011’de 13 milyonu bulmuş ve okula kayıt sayısında %93 bir artış sağlanmıştı.
7.
Robinson Misyonu 2 ile Venezüealla’nın tamanını
kapsayan bir eğitim seferberliği
başlatılmış ve toplumun her kesimi ortaokul eğitimi alabilmiştir. Böylece
ortaokul’a kayıt oranı 2000’de %53.6 iken
2011’de %73,3’e yükseltilmiştir.
8.
Ribas Misyonu adı altında ise onbinlerce genç
üniversite eğitimi almış, böylece 2000’de 895.000 olan üniversite öğrenci
sayısı yeni üniversitelerinde kurulması sayesinde 2011’de toplam 2,3 milyonu
bulmuştur.
9.
Sağlık konusuna gelince, Ulusal sağlık sistemi
kurulmuş ve tüm venezüealla halkı ücretsiz sağlık hizmetleri almaya
başlamıştır. 2005 ve 2012 yılları arasında toplam 7873 tıp merkezi açılmıştır.
10.
1999’da 100.000 kişi başına 20 doktor düşerken bu
sayı 2011’de %400 arttılıp aynı kişi başına 80 doktor düşmesi sağlanmıştır.
11.
Barrio Adentro 1 misyonu kapsamında 534 milyon tıbbi
konsültasyon sağlanmış, yaklaşık 17 milyon insanın katılımı sağlanmıştır. 1998’de sadece 3 milyondan daha az nüfus düzenli
sağlık hizmeti alabilmiştir. 2003 ve 2011 yılları arasında toplam 1,7 milyon
insan hayatı kurtarılmıştır.
12.
1999’da bebek ölüm oranları binde 19,1’den 2012
de binde 10 civarına düşürülmüştür.
13.
Ortalama yaş süresi 1999’da 72,2 iken 2012’de bu
oran 74.3’e yükselmiştir.
14.
2004’te başlatılan “Mucize Operasyon” sayesinde
ülkedeki katarak ve diğer göz hastalıklarına
yakalanan 1,5 milyon vatandaş tekrar
sağlığına kavuştu.
15.
1999 – 2011 yılları arasında yoksulluk oranı
%42.8’den %26.5’e düşmüş ve açlık sınırı %16,6’dan %7’ye düşmüştür.
16.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı İnsan
Hakları verilerinin sıralamasında 2000 yılında 83.sıradan 2011’de 73. Sıraya yükselerek
Yüksek standartlara sahip ülkeler arasına girebilmiştir.
17.
Ülkelerdeki eşitsilik oranını gösteren GINI
katsayısı Venezüealla’da 1999’da 0.46’dan
2011’de 0.39’a düşmüştür.
18.
BM kalkınma Programına göre Venezüealla Latin
Amerika ülkeleri arasında en az GINI katsayısına sahip. Bu da onu bölgede gelir
dağılımının en adaletli oluğu ülke konumuna getirmektedir.
19.
Çocukların dengesiz- sağlıksız beslenmesi %40
oranında azaltılmıştır.
20.
1999’da halın %82 si içilebilr temiz suya
erişebilirken bu oran 2011’de %95 olmuştur.
21.
Hugo Chavez yönetiminde sosyal harcamalara %60
pay ayrılmıştır.
22.
1999 yılında sadece 387.000 insan emekli maaşı
alırken şimdi 2,1 milyon insan emekli maaşı alabilmektedir.
23.
1999’dan bu yana toplam 700.000 konut
yapılmıştır.
24.
1999’dan bu yana hükümet yerli halka
bir milyon hektardan fazla arazi tahsis etmiş veya tekrar geri
vermiştir.
25.
Toprak reformuyla çiftçiler toprak sahibi
olabilmiştir. Dolayısıyla toplamda hükümet 3 milyon hektar alan halka
dağıtmıştır.
26.
1999’da Venezüealla tüketilen malların %51’ini
üretir durumdayken 2012’de üretim %71’e ulaşmış tüketim ise %81’e ulaşmıştır. Eğer
2012’deki tüketim oranı 1999’daki tüketim oranına eşit olsaydı Venezüealla’nın
üretim oranı %140 olurdu.
27.
1999’dan bu yana Venezüeallalılar tarafından
tüketilen ortalama kalori %5 oranında, bugün 22.000 bin gıda mağazaları
zincirini(MERCA, Houses Food, PDVL) ortaya çıkaran, Yiyecek planlaması programı sayesinde
artmıştır.
28.
Bugün 5 milyon öğrenci okullarda üzcretsiz bir şekilde bütün öğün
yemkelerini alabilmektedirler. Bu oran 1999’da sadece 250bin idi.
29.
Yetrsiz beslenme oranı %21’den %3 seviyelerine
düşürülmüştür.
30.
Gıda ve Tarım Örgütü’ne göre, Karayipler ve Latin Amerika’da Venezüealla açlıkla
mücadele konusunda en gelişmiş ülke
konumundadır.
31.
Elektronik ve Haberleşme sektörünün
kamulaştırılmasıyla Özel teşebbüsler-Monopolcü tekeller engellenmiş, vatandaşların bu sektörlerde yer alması daha
da kolaylaştırılmıştır.
32.
Petrol şirketi olan PDSVA’nın 2003’te
kamulaştırılmasıyla venezüealla enerji bağımsızlığını kazanmıştır.
33.
1999’dan bu yana 50.000’den fazla kooperatif
ekonominin her alnında kurulmuştur.
34.
İşsizlik oranı 1998’de %15,2 den 2012’de 4 milyondan fazla iş alanı yaratımı
sayesinde %6.4’e düşmüştür.
35.
1998’de en düşük ücret 100 bolivar(18dolar) iken
2012’de en düşük ücret 247.52 bolivar(330dolar) -yani %2000 lik bir artış- olmuştur. Bu Latin Amerika’da en yüksek düşük
ücret sıralamasıdır.
36.
1999’da İşgücünün
%65’i
en düşük ücret alıyorken 2012’de sadece %21 oranında işçi bu düzeyde bir
ödeme almaktadır.
37.
Şu ana kadar hiç çalışmamış belli yaşlarda olan
yetişkin nüfus hala en düşük maaşın %60’ı kadar bir gelirleri vardır.
38.
Geliri olmayan kadınlar ve engelli vatandaşlar
emekli maaşların %80’i oranında gelir alabilmektedirler.
39.
Çalışma saateleri gelirde herhangi bir ücret
farkı olmaksızın günde 6 saate düşürülmüştür.
40.
1999’da Kamu
borçlanması Gayrfi Safi Milli Hasılanın %45’inden 2012’de %21’ine düşmüştür.
41.
2012’de Venezüealla’nın ekonomik büyüme oranı
%5,5 olarak gerçekleşmiştir. Bu dünyanın
en büyük oranıdır.
42.
Kişi başına düşen milli gelir 4.100 dolardan
10.810 dolara yükselmiştir.